Romeo i Julia Czajkowskiego była uwerturą fantasy, jak to sam kompozytor nazwał.

Po raz pierwszy został ukończony i miał swoją premierę w 1870 roku. Letni odbiór sprawił, że Czajkowski przyjął sugestie Bałakiriewa, który zaproponował kompozycję i zrewidował utwór. Druga wersja miała swoją premierę w 1872 roku i została wydana w Niemczech. Balakirev nie był jednak zadowolony z wersji, A Czajkowski kontynuował ją poprawiać. W 1880 roku wersja, która stała się tym, co znamy dzisiaj, została ukończona, ale dopiero w 1886 roku miała miejsce premiera tej ostatecznej wersji.

podobnie jak motywy Berlioza, Czajkowski posługiwał się tematami symbolizującymi postacie lub wydarzenia—konflikt między Kapuletami a Montaguami, szanowany zakonnik Laurence, miłość między Romeo i Julią, czy bitwa między dwoma rodzinami. Ponadto rogi symbolizują Romea, a flety reprezentują Julię.

strukturalnie Uwertura fantazyjna ma formę sonatową, która składa się z trzech głównych części: ekspozycji, opracowania i rekapitulacji. Praca koncentruje się na walce między dwiema rodzinami, która ma miejsce w podsumowaniu i prowadzi cały utwór do kulminacji na końcu. Temat miłosny, oznaczający miłość Romea i Julii, ulega przemianie od momentu spotkania do po zaciętej walce. Przekształcając tragiczną historię miłosną w historię muzyczną, Czajkowski z powodzeniem oddaje napięcie, dramat i intensywną miłość za pomocą nut i instrumentów.