we wczesnych godzinach porannych 26 kwietnia 1986 roku, elektrownia jądrowa w Czarnobylu na Ukrainie (dawniej część Związku Radzieckiego) eksplodowała, tworząc coś, co wielu uważa za najgorszą katastrofę nuklearną, jaką świat kiedykolwiek widział.

nawet po wielu latach badań naukowych i rządowych dochodzeń, nadal istnieje wiele pytań bez odpowiedzi na temat katastrofy w Czarnobylu — szczególnie dotyczących długoterminowego wpływu na zdrowie, jaki ogromny wyciek promieniowania będzie miał na tych, którzy zostali narażeni.

gdzie jest Czarnobyl?

Elektrownia jądrowa w Czarnobylu znajduje się około 81 Mil (130 kilometrów) na północ od Kijowa na Ukrainie i około 12 mil (20 km) na południe od granicy z Białorusią, zgodnie z World Nuclear Association. Składa się z czterech reaktorów, które zostały zaprojektowane i zbudowane w latach 70. i 80.XX wieku. sztuczny zbiornik, około 8,5 mil kwadratowych (22 kW. km) pod względem wielkości i zasilany przez rzekę Prypeć, został stworzony w celu zapewnienia wody chłodzącej dla reaktora.

nowo wybudowane miasto Prypeć było najbliższym miastem elektrowni oddalonym o niecałe 3 km i w 1986 roku zamieszkiwało je prawie 50 000 osób. Mniejsze i starsze miasto, Czarnobyl, było oddalone o około 15 km i zamieszkiwało je około 12 000 mieszkańców. Pozostałą część regionu stanowiły głównie gospodarstwa rolne i leśne.

elektrownia

Elektrownia w Czarnobylu wykorzystywała cztery radzieckie reaktory jądrowe RBMK-1000-projekt, który jest obecnie powszechnie uznawany za wadliwy. Reaktory RBMK miały konstrukcję rurki ciśnieniowej, która wykorzystywała wzbogacone paliwo dwutlenku uranu U – 235 do podgrzewania wody, tworząc parę, która napędza turbiny reaktorów i wytwarza energię elektryczną, zgodnie z World Nuclear Association.

w większości reaktorów jądrowych woda jest również używana jako chłodziwo i do umiarkowania reaktywności rdzenia jądrowego poprzez usunięcie nadmiaru ciepła i pary, zgodnie z World Nuclear Association. Jednak RBMK-1000 użył grafitu do umiarkowania reaktywności rdzenia i utrzymania ciągłej reakcji jądrowej zachodzącej w rdzeniu. Ponieważ rdzeń jądrowy ogrzewał się i wytwarzał więcej pęcherzyków pary, rdzeń stał się bardziej reaktywny, a nie mniej, tworząc pętlę dodatniego sprzężenia zwrotnego, którą inżynierowie określają jako ” współczynnik pustki dodatniej.”

co się stało?

eksplozja miała miejsce 26 kwietnia 1986 roku, podczas rutynowej kontroli technicznej, według Komitetu Naukowego ONZ ds. skutków promieniowania atomowego (UNSCEAR). Operatorzy planowali przetestować systemy elektryczne po wyłączeniu ważnych systemów sterowania, wbrew przepisom bezpieczeństwa. Spowodowało to, że reaktor osiągnął niebezpiecznie niestabilny i niski poziom mocy.

Reaktor 4 został wyłączony dzień wcześniej w celu przeprowadzenia kontroli konserwacyjnych systemów bezpieczeństwa podczas potencjalnych przerw w dostawie prądu, zgodnie z informacjami Agencji Energii Jądrowej (NEA). Chociaż nadal istnieją pewne rozbieżności co do rzeczywistej przyczyny wybuchu, powszechnie uważa się, że pierwszy został spowodowany nadmiarem pary, a drugi był pod wpływem wodoru. Nadmiar pary powstał w wyniku redukcji wody chłodzącej, która spowodowała gromadzenie się pary w rurach chłodzących-dodatni współczynnik pustki-co spowodowało ogromny wzrost mocy, którego operatorzy nie mogli wyłączyć.

wybuchy miały miejsce 26 kwietnia o 1:23 w nocy, niszcząc reaktor 4 i inicjując gwałtowny pożar, według NEA. Radioaktywne szczątki paliwa i elementów reaktora padały na obszarze, podczas gdy ogień rozprzestrzenił się z budynku obudowy reaktora 4 do sąsiednich budynków. Toksyczne opary i pyły były przenoszone przez wiejący wiatr, niosąc ze sobą produkty rozszczepienia i zapasy gazów szlachetnych.

opad radioaktywny

eksplozje zabiły dwóch pracowników zakładu — pierwszego z kilku pracowników, którzy zginęli w ciągu kilku godzin od wypadku. Przez następne kilka dni, gdy ekipy ratunkowe desperacko próbowały powstrzymać pożary i wycieki promieniowania, liczba ofiar wzrosła, gdy pracownicy zakładów ulegli ostrej chorobie popromiennej.

początkowy pożar został stłumiony około 5 rano, ale wynikający z niego pożar trwał 10 dni i 250 strażaków go ugasiło, według NEA. Jednak toksyczne emisje nadal były pompowane do atmosfery przez dodatkowe 10 dni.

większość promieniowania uwalnianego z uszkodzonego reaktora jądrowego pochodziła z produktów rozszczepienia jodu-131, cezu-134 i cezu-137. Jod-131 ma stosunkowo krótki okres półtrwania wynoszący osiem dni, zgodnie z UNSEAR, ale jest szybko przyjmowany przez powietrze i ma tendencję do lokalizowania się w tarczycy. Izotopy cezu mają dłuższy okres półtrwania (cez – 137 ma okres półtrwania 30 lat) i są problemem przez lata po ich uwolnieniu do środowiska.

ewakuacja Prypeci rozpoczęła się 27 kwietnia — około 36 godzin po wypadku. W tym czasie wielu mieszkańców skarżyło się już na wymioty, bóle głowy i inne objawy choroby popromiennej. Do 14 maja urzędnicy zamknęli 18-milowy (30 km) obszar wokół fabryki, ewakuując kolejnych 116 000 mieszkańców. W ciągu najbliższych kilku lat, 220,000 więcej mieszkańców zostało poinformowanych, aby przenieść się do mniej zanieczyszczonych obszarów, zgodnie z World Nuclear Association.

skutki zdrowotne

dwadzieścia osiem pracowników w Czarnobylu zmarło w ciągu pierwszych czterech miesięcy po wypadku, zgodnie z danymi USA. Nuclear Regulatory Commission (NRC), w tym kilku bohaterskich pracowników, którzy wiedzieli, że narażają się na śmiertelny poziom promieniowania w celu zabezpieczenia obiektu przed kolejnymi wyciekami promieniowania.

przeważające wiatry w momencie wypadku pochodziły z południa i wschodu, więc duża część pióropuszy promieniotwórczych skierowała się na północny zachód w kierunku Białorusi. Mimo to władze radzieckie powoli przekazywały światu informacje o powadze katastrofy. Ale kiedy poziom promieniowania wzbudził niepokój w Szwecji około trzy dni później, naukowcy byli w stanie stwierdzić przybliżoną lokalizację katastrofy jądrowej na podstawie poziomu promieniowania i kierunków wiatru, zmuszając władze radzieckie do ujawnienia pełnego zakresu kryzysu, według Organizacji Narodów Zjednoczonych.

w ciągu trzech miesięcy od wypadku w Czarnobylu, w wyniku narażenia na promieniowanie lub innych bezpośrednich skutków katastrofy, według NRC, zginęło łącznie 31 osób. W latach 1991-2015 zdiagnozowano aż 20 000 przypadków przypadków tarczycy u pacjentów, którzy nie ukończyli 18 roku życia w 1986 roku, zgodnie z raportem UNSEAR z 2018 roku. Chociaż nadal mogą występować dodatkowe przypadki raka, których mogą doświadczyć pracownicy ratownictwa, ewakuowani i mieszkańcy przez całe życie, znany ogólny wskaźnik zgonów z powodu raka i innych skutków zdrowotnych bezpośrednio związanych z wyciekiem promieniowania w Czarnobylu jest niższy, niż początkowo się obawiano. „Większość z pięciu milionów mieszkańców żyjących na zanieczyszczonych obszarach … otrzymała bardzo małe dawki promieniowania porównywalne do naturalnego poziomu tła ( 0,1 rem rocznie)”, zgodnie z raportem NRC. „Obecnie dostępne dowody nie łączą się silnie z spowodowanym promieniowaniem wzrostem białaczki lub raka stałego, innego niż rak tarczycy.”

niektórzy eksperci twierdzą, że nieuzasadniony strach przed zatruciem promieniowaniem doprowadził do większego cierpienia niż rzeczywista katastrofa. Na przykład, wielu lekarzy w Europie Wschodniej i Związku Radzieckim radziło kobietom w ciąży poddawać się aborcji, aby uniknąć rodzenia dzieci z wadami wrodzonymi lub innymi zaburzeniami, chociaż rzeczywisty poziom narażenia tych kobiet na promieniowanie był prawdopodobnie zbyt niski, aby spowodować jakiekolwiek problemy, według World Nuclear Association. W 2000 roku Organizacja Narodów Zjednoczonych opublikowała raport na temat skutków katastrofy w Czarnobylu, który był tak „pełen bezpodstawnych oświadczeń, które nie mają poparcia w naukowych ocenach”, według przewodniczącego UNSCEAR, że został ostatecznie odrzucony przez większość władz.

martwy las na terenie Czarnobyla. (Kredyt wizerunkowy: dreamstime)

wpływ na środowisko

wkrótce po wystąpieniu wycieków promieniowania z Czarnobyla, drzewa w lasach otaczających roślinę zostały zabite przez wysoki poziom promieniowania. Region ten stał się znany jako” Czerwony Las”, ponieważ martwe drzewa zmieniły jasny kolor imbiru. Drzewa zostały ostatecznie spychane i zakopane w okopach, zgodnie z National Science Research Laboratory na Texas Tech University.

uszkodzony reaktor został pospiesznie zamknięty w betonowym sarkofagu, który miał zawierać Pozostałe promieniowanie, zgodnie z NRC. Jednak trwa intensywna debata naukowa na temat tego, jak skuteczny był i będzie ten sarkofag w przyszłości. Pod koniec 2006 roku po ustabilizowaniu istniejącego sarkofagu rozpoczęto budowę ogrodzenia o nazwie New Safe Confinement structure. Według World Nuclear News, nowa konstrukcja, ukończona w 2017 roku, ma 257 metrów szerokości, 162 metry długości i 108 metrów wysokości i ma całkowicie zamknąć reaktor 4 i otaczający go sarkofag przez co najmniej następne 100 lat.

pomimo zanieczyszczenia terenu — i nieodłącznego ryzyka związanego z eksploatacją reaktora z poważnymi wadami konstrukcyjnymi — Elektrownia jądrowa w Czarnobylu kontynuowała pracę, aby zaspokoić potrzeby energetyczne Ukrainy, aż do momentu, gdy jej ostatni reaktor, reaktor 3, został zamknięty w grudniu 2000 roku, zgodnie z World Nuclear News. Reaktory 2 i 1 zostały zamknięte odpowiednio w 1991 i 1996 roku. Całkowita likwidacja terenu ma nastąpić do 2028 roku.

fabryka, miasta duchów Prypeć i Czarnobyl oraz okoliczne tereny tworzą 1000 mil kwadratowych (2600 kilometrów kwadratowych) „strefę wykluczenia”, która jest ograniczona do prawie wszystkich, z wyjątkiem naukowców i urzędników państwowych.

pomimo zagrożeń, kilka osób wróciło do swoich domów krótko po katastrofie, a niektórzy dzielili się swoimi historiami ze źródłami informacji, takimi jak BBC, CNN i The Guardian. A w 2011 roku Ukraina otworzyła ten obszar dla turystów, którzy chcą zobaczyć skutki katastrofy z pierwszej ręki.

Czarnobyl dzisiaj

region, w tym w strefie wykluczenia, jest wypełniony różnorodną przyrodą, która kwitła bez ingerencji ludzi, według National Geographic i BBC. Kwitnące populacje wilków, jeleni, rysi, bobrów, Orłów, dzików, łosi, niedźwiedzi i innych zwierząt zostały udokumentowane w gęstych lasach, które obecnie otaczają elektrownię silent. Niemniej jednak, kilka efektów promieniowania, takich jak karłowate drzewa rosnące w strefie najwyższego promieniowania i zwierząt z wysokim poziomem cezu-137 w ich ciałach, są znane do wystąpienia.

obszar odzyskał do pewnego stopnia, ale jest daleki od powrotu do normy.. Ale na obszarach tuż poza strefą wykluczenia ludzie zaczynają się przesiedlać. Turyści nadal odwiedzają stronę, a odwiedziny skaczą o 30-40% dzięki nowemu serialowi HBO opartemu na katastrofie. A katastrofa, która miała miejsce w Czarnobylu, spowodowała kilka istotnych zmian dla przemysłu jądrowego: obawy o bezpieczeństwo reaktorów wzrosły zarówno w Europie Wschodniej, jak i na całym świecie; Pozostałe Reaktory RBMK zostały zmodyfikowane w celu zmniejszenia ryzyka kolejnej katastrofy; a wiele międzynarodowych programów, w tym Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA) i Światowe Stowarzyszenie operatorów jądrowych (wano), powstało w bezpośrednim wyniku Czarnobyla, zgodnie z World Nuclear Association. Na całym świecie eksperci kontynuują badania nad sposobami zapobiegania przyszłym katastrofom jądrowym.

dodatkowe zasoby:

• więcej o tym, jak woda chłodzi i łagodzi reaktory jądrowe z Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej.
• Znajdź najnowsze wiadomości o elektrowni jądrowej w Czarnobylu na swojej stronie internetowej.
• przeczytaj odpowiedzi na wieloletnie pytania dotyczące skutków zdrowotnych katastrofy w Czarnobylu według Światowej Organizacji Zdrowia.

Ten artykuł został zaktualizowany 20 czerwca 2019 r.przez współautorkę Live Science Rachel Ross.

najnowsze wiadomości

{{ articleName}}