Święty cesarz rzymski

w połowie XIV wieku tytuł Świętego cesarza rzymskiego był bardziej przydatny dla wzrostu dynastycznego niż jako znak władzy politycznej. Seria cesarzy z nieznanych dotąd rodów-Habsburgów, Nassau, Wittelsbachów i Luksemburgów-którzy posiadali tytuł od 1273 r. została wybrana właśnie dlatego, że raczej nie stworzyli prawdziwej monarchii cesarskiej. Rzeczywista władza w Cesarstwie leżała w rękach książąt (elektorów), którzy wybierali każdego cesarza oraz w rękach innych arystokratów i poszczególnych miast, którzy rywalizowali z nimi o prawa i przywileje. Tytuł cesarski dawał posiadaczowi tylko pewne prawa do mianowania niektórych urzędników, wydawania pewnych przywilejów i otrzymywania pewnych dochodów z Włoch i Niemiec. Wzbudzała też zazdrość dynastyczną i opozycję polityczną ze strony tych, którzy obawiali się zbyt potężnego lub zbyt ambitnego cesarza. Karol borykał się z tymi samymi problemami, co jego poprzednicy: brak imperialnej administracji lub struktury prawnej, brak pieniędzy i brak silnej bazy społecznej lub terytorialnej, na której można by ustanowić silniejszy tytuł cesarski.

Karol próbował najpierw uporządkować Imperium. Na sejmie cesarskim w Norymberdze i Metzu w latach 1355-1356 wydał serię ordynacji, zwanych łącznie Złotą bullą, które stabilizowały przywileje elektorów, dawały im wirtualną niezależność od władzy cesarskiej i miały stać się podstawą silniejszego Imperium. Wrogość ze strony zazdrosnych elektorów oraz rywali Wittelsbachów i Habsburgów Karola uniemożliwiła cesarzowi przyczynienie się w znacznym stopniu do prawdziwej reformy rządu niemieckiego. Ponadto Karol zajmował się innymi cesarskimi obowiązkami. Papiestwo, położone w Awinionie od początku wieku, domagało się od Karola pomocy w powrocie do Italii. Wielki poeta Petrarka napisał do Karola błagając go, aby pamiętał o Rzymskim przeznaczeniu i wrócił do pacyfikacji Włoch. W latach 1367-1369 Karol dokonał nieudanego wejścia do Italii. Od powrotu do Pragi aż do śmierci koncentrował się na ustanowieniu swoich synów na stanowiskach władzy. Jego najstarszy syn, Wacław (późniejszy Wacław IV), został wybrany na króla Rzymian i mianował go swoim dziedzicem w Czechach oraz zaaranżował małżeństwo swojego drugiego syna (późniejszego cesarza Zygmunta) z dziedziczką króla Węgier. Jego dalsze wysiłki koncentrowały się na rozszerzeniu władzy Czeskiej.