Babel , Wieża, budynek, którego budowa jest przedstawiona w Księdze Rodzaju 11: 1-9 jako bezpośrednia przyczyna różnorodności języków na świecie i rozproszenia ludzkości po całej ziemi. Zgodnie z poprzednim opowiadaniem, ludzkość po potopie pochodziła od jednego wspólnego przodka, * Noego. Historia Babel wyjaśnia w ten sposób, w jaki sposób potomkowie tego jednego człowieka zostali tak rozproszeni i podzieleni na odrębne narody mówiące tak wieloma różnymi językami.

historia opowiada o tym, jak w czasie, gdy wszyscy ludzie mówili jeszcze jednym językiem, miała miejsce migracja ze wschodu na równinę *Szinar (Babilonia). W tym miejscu postanowiono zbudować „miasto i wieżę z wierzchołkiem na niebie”, aby Budowniczowie mogli wyrobić sobie markę i uniknąć rozproszenia po całym świecie. Jednak ich projekt budowy był sfrustrowany przez Pana, który zawstydził ich język. W rezultacie ludzkość została rozproszona po powierzchni Ziemi. Niedokończona wieża została nazwana Babel, co zostało wyjaśnione przez podobieństwo do hebrajskiego czasownika bll („pomylić”), ponieważ tutaj Pan „pomieszał mowę całej ziemi.”

uczeni zgadzają się, że budowla, o której mowa w I Mojżeszowej 11, to wyraźnie ziqqurat, czyli Mezopotamska Wieża świątynna. Ziqqurat (z Akk. zaqāru, „wznieść”, „wznieść”) była główną cechą wielkich świątyń, które budowano we wszystkich ważnych mezopotamskich miastach. Wznoszące się w coraz mniejszych, stopniowych poziomach z masywnej podstawy, wieże te wahały się od trzech lub czterech pięter do aż siedmiu i były zwykle zbudowane z surowych suszonych słońcem cegieł pokrytych cegłami opalanymi piecem. Wyraźnie, autor opisu w 11 Księdze Mojżeszowej był zaznajomiony z technikami budowlanymi Mezopotamii, ponieważ z trudem zaznacza, że do budowy użyto cegieł i bitumu; to jest w przeciwieństwie do kamienia i gliny, które były powszechnymi materiałami budowlanymi w Kanaanie.

opisywany tu ziqqurat był wcześniej utożsamiany z wieżą Ezidy, świątynią Boga Nebo (Nabû) w Borsippa, mieście na południowy zachód od Babilonu. Jednak odkrycie pod koniec XIX wieku Esagili, Wielkiej Świątyni Marduka w Babilonie, skłoniło większość uczonych do zgody, że to właśnie wieża tej świątyni zainspirowała autora Księgi Rodzaju 11. Ten ziqqurat, który został nazwany E-temen-anki, „Dom fundamentów nieba i ziemi”, wzniósł się na wysokość około 300 stóp i zawierał dwa sanktuaria: jeden u podstawy, który miał 300 stóp kwadratowych i jeden na szczycie. Wieża została zbudowana prawdopodobnie w czasach * Hammurapi, ale została kilkakrotnie uszkodzona lub zniszczona i naprawiona m.in. przez Esarhaddona (VII wiek p. n. e.) i Nabuchodonozora ii (VI wiek p. n. e.). Warto zauważyć, że Babilończycy wierzyli, że Esagila została zbudowana przez bogów, czyniąc w ten sposób stwierdzenie w Księdze Rodzaju 11:5 „… które zbudowali synowie ludzcy”, szczególnie znaczące, ponieważ może być rozumiane jako polemika przeciwko temu przekonaniu. Wieża ta, która była obiektem takiej dumy wśród Babilończyków, była wytworem ściśle ludzkich wysiłków, które mogą być szybko i łatwo zniszczone zgodnie z Boską wolą. W rzeczywistości jest całkiem prawdopodobne, że to właśnie widok Ruin Esagili (zniszczonej w połowie XVI wieku p. n. e.wraz ze zniszczeniem Babilonu przez Hetytów) zainspirował twórcę Wieży Babel.

chociaż z opowieści wynika, że prace nad miastem i wieżą nie podobały się Panu, specyficzny grzech budowniczych nie jest nigdzie wymieniony. Wielu uczonych uważa, że było to domniemanie tych ludzi, myśląc, że mogą zbudować wieżę z „jej wierzchołkiem na niebie”, i ich zarozumiałość w chęci „uczynienia imienia” dla siebie, które wywołało gniew Pana. Inni wierzą, że ich celem było szturm na niebo i że to za ten grzech ludzkość została ukarana.

współcześni uczeni (przewidywany już przez R. *Samuela ben Meira) zwracają uwagę, że pragnienie pozostania razem w jednym miejscu było w bezpośrednim konflikcie z boskim celem, jaki wyraża Noe i jego synowie po potopie: „Bądźcie płodni, wzrastajcie i napełniajcie ziemię „(Rdz 9,7) i dlatego było to zniewagę dla Boga i tak koniecznie skazane na porażkę. Jest mało prawdopodobne, że wyrażona chęć „uczynienia imienia dla siebie” może być interpretowana jako grzeszna, ponieważ podobne zdanie jest używane w związku z boskimi obietnicami dla Abrahama (Rdz 12:2). Co więcej, babilońskie inskrypcje świątynne często odnoszą się do „wielkiego” imienia króla, pod którym dana świątynia została zbudowana lub naprawiona, co dowodzi, że formuła ta była powszechnie używana w takich przypadkach i nie musi być rozumiana jako wyrażająca nadmierne pragnienie sławy. Jeśli chodzi o wyrażenie „z wierzchołkiem na niebie”, zauważono, że istnieje kilka przykładów babilońskich inskrypcji świątynnych, które opisują budynki jako sięgające do nieba, tak że wyrażenie to nie powinno być rozumiane jako wyraz domniemania tych ludzi lub ich pragnienia wstąpienia do nieba, ale raczej jako zapożyczenie przez biblijnego pisarza z technicznej terminologii mezopotamskich inskrypcji świątynnych, z którymi najwyraźniej był zaznajomiony. Zgodnie z tą interpretacją grzechem tych ludzi nie było zatem domniemanie lub pragnienie, aby dotrzeć do nieba i zdobyć sławę, ale raczej próba zmiany Bosko zarządzonego planu dla ludzkości.

nowy link do ostatecznego klinowego tła narracji Wieży Babel został dostarczony przez sumeryjskie dzieło literackie, bez wątpienia skomponowane w czasie trzeciej dynastii z Ur, które stwierdza, że pierwotnie ludzkość mówiła tym samym językiem, dopóki ENKI, sumeryjski bóg mądrości, nie pomieszał ich mowy. Chociaż przyczyna pomieszania języków nie jest podana, Kramer zasugerował, że mogło to być zainspirowane zazdrością Enki o innego boga, Enlila. Stąd w wersji sumeryjskiej był to przypadek rywalizacji między dwoma bogami, podczas gdy w Biblii rywalizacja była między Bogiem a człowiekiem (patrz poniżej „znaczenie opowieści”).

etymologia imienia Babel podana w tej narracji jest wymyślona, używana ironicznie. Babilończycy rozumieli go jako „bramę Boga” (bāb-ilim), co nadawało miastu dodatkowy honor i znaczenie. Poprzez grę słów, Biblia nadaje jej pejoratywny sens, sprawiając, że duma z tego miasta wydaje się niemal niedorzeczna.

narracja Wieża Babel jest punktem zwrotnym w historii, w rozumieniu Biblii, ponieważ sygnalizuje koniec ery uniwersalnego monoteizmu, który istniał od początku czasów. Ponieważ natychmiast następuje boskie wybranie Abrahama i jego potomków, należy milcząco zakładać, że ten incydent doprowadził do wprowadzenia bałwochwalstwa na świat.

znaczenie tej historii

most, który niektórzy współcześni pisarze zbudowali między pojedynczym krótkim klauzulą „i napełnij ziemię” w I Mojżeszowej 1:28 (lub 9:7) a opisem próżnej próby wczesnego pokolenia ludzi, aby uniknąć rozproszenia w I Mojżeszowej 11:1-9, jest lepszą homiletyką, ale (całkiem poza odkryciem analizy źródłowej, że jedna należy do dokumentu p, a druga do dokumentu j) niezdrową egzegezą. Księga Rodzaju 1:28 brzmi następująco: „błogosławił im Bóg I rzekł do nich:” Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, napełniajcie ziemię i opanujcie ją; i panuj nad rybami morskimi, ptakami niebieskimi i wszystkimi istotami żywymi, które poruszają się po ziemi.”To ma być i nie jest przykazaniem, ale błogosławieństwem; Ponadto” i napełnij ziemię „poprzedzone jest” bądź płodny i wzrastaj.”Absurdem jest odczytać w nim życzenie Boga, aby gatunek ludzki rozprzestrzenił się po ziemi w inny sposób niż, jak przy rosnącej liczbie, jego własne interesy mogą dyktować. Oraz w 11:1-9 nie ma nic, co sugerowałoby, że populacja ludzka osiągnęła już taką postać, że istnieje potrzeba migracji kolonistów do domen poza granicami równiny Szinar; i nie ma też słowa w 11:1-9, mówiącego o tym, że to jest motyw bóstwa w doprowadzeniu do rozproszenia. Zamiast tego, istnieje wyraźne oświadczenie o zupełnie innym motywie przez nie mniej autorytet niż sam Pan, który wyjaśnia boskim istotom wersety 6-7; „Jeśli to jest to, co jako jeden naród z jednym językiem wspólnym dla wszystkich, byli w stanie zrobić jako początek, nic, co mogliby zaproponować, aby zrobić, nie będzie poza ich zasięgiem. Chodź, zejdźmy na dół itd.”Potrzeba świadomego zamknięcia umysłu, aby uniknąć słyszenia tego samego niepokoju, aby człowiek nie naruszył całkowitej równości z boskimi istotami (lub gorzej) w tych słowach, jak w wcześniejszym wyjaśnieniu Pana dla tej samej publiczności, w 3:22, jego motywu wypędzania człowieka z ogrodu Eden: „Teraz, gdy człowiek stał się podobny do jednego z nas w Poznaniu dobra i zła , co by było, gdyby wyciągnął rękę i wziął z drzewa życia i jadł, i żył na wieki?”Kiedyś, aby uniknąć niebezpieczeństwa dalszych fatalnych skutków współpracy człowieka z wężem, Pan ustanowił między nimi barierę wrogości (3, 15); teraz, aby wyeliminować groźbę katastrofalnych konsekwencji ze współpracy ludzi ze sobą, stawia między nimi bariery języka i dystansu.

w aggadah

biblijna relacja o Wieży Babel jest wyjątkowo krótka i niejasna (Rdz 38). Przeważająca opinia rabinów jest taka, że miało ono służyć celom bałwochwalstwa i stanowiło akt buntu przeciwko Bogu (Sanh. 109a; Rdz 38,6; et al.), z tego powodu wiązali również Nimrod („buntownik”) z jego budową (Ḥul. 89a). Sugeruje się również wiele dodatkowych powodów, wśród nich strach przed nawrotem powodzi i konieczność ochrony przed takim nawrotem poprzez podtrzymywanie niebios lub dzielenie ich tak, aby wody powoli odpływały z powierzchni Ziemi (Ma ’ Asim al Aseret ha-Dibberot; por. Sanh. 109a). Według Józefusa starali się mieszkać wyżej niż poziom wody w Potopie (Ant., i, iv). W ten sposób Budowniczowie myśleli, że zostaną oszczędzeni, wierząc tak jak oni, że Bóg ma władzę nad samą wodą (PD re 24). Jednocześnie rabinowie chwalili jedność i miłość pokoju, która panowała wśród nich (Rdz 38), w wyniku czego otrzymali możliwość pokuty, ale nie zdołali jej jednak wykorzystać (jw.). Wyrażane są różne opinie na temat kary, jaką ponieśli Budowniczowie (Tan. B., 23). Według Miszny (Sanh. 10: 3), zostali wykluczeni z udziału w przyszłym świecie. Zdaniem jednej Amory, ich kara różniła się od różnych celów, które ich zainspirowały; ci, którzy myśleli mieszkać w niebie, zostali rozproszeni po całym świecie, ci, którzy próbowali prowadzić wojnę przeciwko Bogu, zostali przemienieni w Małpy i demony, a ci, którzy chcieli czcić bożków, zostali wciągnięci w zamieszanie języków (Sanh. 109a). Jedna trzecia wieży została zniszczona przez ogień, jedna trzecia opadła w ziemię, a jedna trzecia nadal stoi. Jest tak wysoka, że dla każdego, kto wznosi się i patrzy z góry w dół, palmy wyglądają jak szarańcza (tamże.). Ta aggadah świadczy o istnieniu w tym czasie ruin, które powszechnie uważano za będące Wieżą Babel. Aggadota o wieży znajduje się również w Józefie i w apokryfie (por. Jub. 10: 18-28), podczas gdy kilka jego motywów jest często omawianych w hellenistycznej literaturze żydowskiej.

w sztuce

biblijna historia wieży Babel pojawia się wielokrotnie w literaturze średniowiecznej i renesansowej, traktowana jako incydent historyczny o silnym wydźwięku moralnym. Niektóre przykłady to kronikarz Izydora z Sewilli (ok. 560-636 p. n. e.), Weltchronik Rudolfa von Ems (1200-1254) i Speculum humanae salvationis (ok. 1324), dominikański podręcznik pobożności, który był często kopiowany. Giovanni * Boccaccio napisał na ten temat w swoim De casibus virorum illustrum (1355-60), podobnie jak anonimowy poeta z Lyonu w Le Triumphe de Haulte Folie (ok. 1550). Dwa siedemnastowieczne dzieła hiszpańskie nosiły Tytuł Torre de Babilonia: jeden to auto sacramentale autorstwa wybitnego dramaturga Pedro Calderóna de La Barca, drugi Autor Marrano Antonio Enríquez *Gómez. Współczesne zabiegi to m.in. wieża Babel (1874) angielskiego poety Alfreda Austina i Babel (1952), apokaliptyczne dzieło francuskiego poety Pierre ’ a Emmanuela (1916-1984).

temat odwoływał się do średniowiecznych artystów, pojawiając się w XII-wiecznych mozaikach w Palermo i Monreale na Sycylii oraz w XIII-wiecznej Katedrze Św. Marka w Wenecji. W iluminowanych manuskryptach z XII-XIV wieku znajdują się przedstawienia, m.in. w niemieckim Hortus Deliciarum (Ogród rozkoszy) i w Sarajewie Haggadah. Dwóch XV-wiecznych malarzy, którzy posługiwali się tym tematem, to Francuz Jean Fouquet i Włoch Benozzo Gozzoli, którzy namalowali fresk na Campo Santo w Pizie, obecnie zniszczony. Dzięki krajobrazowi i możliwościom, jakie stwarzała dla fantazji i uważnej obserwacji codziennej sceny, Wieża cieszyła się dużym zainteresowaniem wczesnych malarzy flamandzkich. Na ogół przedstawiano go jako strukturę wielopostaciową, zmniejszającą się w miarę wzrostu, lub częściej jako kwadratowy lub okrągły budynek otoczony rampą. Niektórzy artyści zilustrowali współczesne metody budowy, czego doskonałym przykładem jest Księga godzin księcia Bedford (Paryż, ok. 1423), gdzie budowa wieży przebiega nocą pod gwiazdami. W Wieży Babel Pietera Brueghela (1563) budynek – lekko pochylony – przedstawiony jest w rozległym krajobrazie nad brzegiem rzeki, z królem przybywającym, aby sprawdzić postęp prac.

chociaż historia Babel może wydawać się pokusą dla kompozytorów, ponieważ pomieszanie języków można najskuteczniej wyrazić w Muzyce, W rzeczywistości bardzo niewiele utworów zostało napisanych na ten temat. Są to głównie oratoria, w tym La Tour de Babel Césara Francka (1865) i wyraźnie nieudany Der Turm zu Babel Antona Rubinsteina (1858; zrewidowana jako opera, 1872). Dwa utwory XX wieku To La Tour de Babel (1932) René Barbiera i Babel Igora Strawińskiego, kantata na narratora, chór męski i orkiestrę (1944, wydana w 1952).

Bibliografia:

w Biblii:

Abraham Ibn Ezra, komentarz do Rdz 11,1-9; M. D. Cassuto, Mi-No ’ aḥ ad Avraham (19593), 154-69; S. R. Driver, Księga Rodzaju (19042), 132-7; Kaufmann Y., Toledot, 2 (1960), 412-5; N. M. Sarna, zrozumienie Księgi Rodzaju (1960), 1967), 63-80 (w tym bibl.); J. Skinner, The Book of Genesis (icc, 1930), 223-31; S. N. Kramer, in: jaos, 88 (1968), 108-11. in the aggadah: Ginzberg, Legends, index; U. Cassuto, Commentary on the Book of Genesis, 2 (1964), 225-49; J. Gutmann, in: Oz le-David (1964), 584-94. w sztuce: H. Minkowski, z mgły przeszłości Wieża wznosi się do Babilonu: obrazy 1000 lat (1960); ll. Reo, ikonografia sztuki Chretiena, 2 s. 1 (1957), 120-3, w tym Biblia; T. Ehrenstein, Stary Testament w obrazie (1923), 125-32; H. Gressmann, Wieża Babel (1928), 1-19.