Mozi
leringen
als denker was Mozi onderscheidend in zijn nadruk op methodologie. Hij drong erop aan dat normen voor het oordeel worden vastgesteld, en zijn criteria kunnen worden samengevat als de drievoudige test en de viervoudige norm. De drievoudige test herinnerde denkers eraan dat de basis, verifieerbaarheid en toepasbaarheid van een propositie moet worden geanalyseerd; de viervoudige standaard herinnerde denkers eraan dat men altijd de voordelen moet beoordelen die een propositie voor het land en de mensen zou kunnen brengen. Voordelen werden gedefinieerd als verrijking van de armen, toename van de bevolking, verwijdering van gevaar en regulatie van wanorde. Voor Mozi waren de testen en normen onmisbaar. Verder generaliserend, verklaarde Mozi dat, voordat iets goed kon worden gezegd, het eerst nodig was om aan te tonen waar het goed voor was.de hoeksteen van Mozi ‘ s systeem was ongedifferentieerde liefde. Als de wereld in chaos verkeert, zegt hij, is dat te wijten aan menselijk egoïsme en partijdigheid, en de voorgeschreven remedie—in opvallende parallel met het christendom—is dat “partijdigheid moet worden vervangen door universaliteit,” want, “als iedereen de staten en steden van anderen beschouwt als hij zijn eigen beschouwt, zal niemand de staat van de anderen aanvallen of de steden van de anderen in beslag nemen.”Hetzelfde principe moest worden toegepast op het welzijn van het gezin en het individu. De vrede van de wereld en het geluk van de mensheid liggen in de praktijk van ongedifferentieerde liefde. Veel bezwaren—haar onuitvoerbaarheid, haar verwaarlozing van de speciale claims van de ouders—werden tegen deze nieuwe leer opgeworpen, maar Mozi toonde aan dat het principe van ongedifferentieerde liefde zowel utilitaire rechtvaardiging als goddelijke sanctie bevatte. Hij sprak in één adem over” ongedifferentieerde liefde en wederzijds voordeel ” en hij was ervan overtuigd dat dit principe zowel de weg van de mens als de weg van de hemel (tian) was.Mozi ‘ s standpunt over religie maakt hem uitzonderlijk onder Chinese filosofen. Zijn oproep aan het volk was voor hen om terug te keren naar het geloof van hun vaderen. Men zou kunnen zeggen dat hij een revivalist is, een voorvechter van religieuze orthodoxie met een persoonlijke god. Voor Mozi is er de hemel, de hemel heeft een wil, en deze wil van de hemel moet door mensen worden gehoorzaamd en worden aanvaard als de verenigende standaard van het menselijk denken en Handelen: “Wat is de wil van de hemel die gehoorzaamd moet worden? Het is om alle mensen in de wereld lief te hebben zonder onderscheid.”De hemel verlangt niet alleen gerechtigheid en verafschuwt ongerechtigheid” maar geeft ook dienovereenkomstig beloning en straf. Het systeem van Mozi, met zijn evangelie van ongedifferentieerde liefde en de ascese discipline zoals geïllustreerd door zijn eigen leven, kort na de dood van de meester, werd belichaamd in een georganiseerde kerk met een opeenvolging van oudere meesters en een aanzienlijk lichaam van toegewijden. De religie bloeide voor meerdere generaties voordat volledig verdwijnen.
De leer van Mozi bleef echter enkele eeuwen lang in hoog aanzien. Tot aan het begin van de 2e eeuw v.Chr. noemden schrijvers Confucianisme en Mohisme in één adem de twee belangrijkste denkrichtingen. Maar vanaf die tijd verdween het Mohisme plotseling van het intellectuele toneel. Critici zijn het over het algemeen eens in het bewonderen van de high-minded karakter van Mozi zelf, maar beschouwd zijn leringen overdreven en in strijd met de menselijke natuur. Pas na de ontmoeting met het westerse leren in de 19e eeuw werd Mozi herontdekt en zijn leer opnieuw beoordeeld.
Yi Pao Mei